italyanca geniþ zaman 1
Ýtalyan dilinde geniþ zaman "Presente" olarak adlandýrýlýr. Bu zaman sürekli yapýlan eylemleri göstermekte kullanýlýr.
Ýtalyan dili ile yeni tanýþýyorsanýz bu zaman size ilaç gibi gelecektir.
Ýtalyan dilinde fiiller "are, ire, ere" bitimli olmak üzere 3'e ayrýlýr. En basit anlamda bir fiil bu üç ekten biriyle bitmek zorundadýr.
Buna ek olarak fiiller kurallý ve kuralsýz olmak üzere ikiye ayrýlýr. En basit anlamda kurallý fiillerin çekimleri belli ekler getirilerek yapýlýr.
Kuralsýz fiillerde bu geçerli deðildir. Yine çok konuþtum. Gelin geniþ zamanda kurallý fiillerin çekimleriyle baþlayalým.
italyanca geniþ zaman 2
ARE ERE IRE
o o o
i i i
a e e
iamo iamo iamo
ate ete ite
ano ono ono
Geniþ zamanda kurallý fiil çekiminde, yukarýda görüldüðü gibi fiilin bittiði çekime göre fiil'e farklý ekler getirilmektedir.
Ýtalyan dilinde fiilin çekimi her þahýþa göre farklý biçim almaktadýr.
Yýllardýr beyinlerimiz ingiliz dili tarafýndan yýkandýðýndan bunu ilk bakýþta kavramamýz zor olabilir.
Olay aynen dilimizdeki fiil çekimi gibi gerçekleþir.
Mesela geniþ zaman kullanarak "sevmek" fiilini þahýþlara uygulamak istediðinizde ne yaparsýnýz.
Öncelikle "sevmek" fiilinin mastar ekini çýkartýrsýnýz.
Elinizde fiilin kökü olan "-sev" kalýr.
Sonrada tüm þahýþlar için bu fiili çekmeye baþlarsýnýz.
Ben severim. Sen seversin. O sever.
Biz severiz. Sizler seversiniz. Onlar severler.
Bunu þimdi italyan dilinde gerçekleþtirelim.
Öncelikle "dinlemek" anlamýna gelen "ascoltare" fiilinin
köküne ulaþalým.
"are" ekini çýkartýðýmýz takdirde köke ulaþýrýz.
Elinizde fiilin kökü olan "-ascolt" kalýr.
Yukarýda sunduðumuz tabloda geniþ zaman içerisinde "-are" bitimli fiillerin köklerine eklenecek olan ekler sunulmuþtur.
Bunlar ;
o i a
iamo ate ano
Elimizde bütün araçlar olduðuna göre þu iþi bitirelim.
Ascolt-o Ascolt-i Ascolt-a
Ascolt-iamo Ascolt-ate Ascolt-ano
Gördüðünüz gibi ayný türkçe gibi geniþ zaman için gerekli ekleri fiilin köküne ekliyoruz. Ýtalyan dilinde
fiiller bitimine göre üç'e ayrýlmakta ve her bitime göre geniþ zamanda farklý ekler eklenmektedir.
"Are" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i a
iamo ate ano
Bunlarda ne ? Tamam tamam acele etmeyin ve telaþlanmayýn
"Amare" fiilini inceleyelim. Bu fiil "sevmek" anlamýna geliyor.
Amare
Amo Ami Ama
Amiamo Amate Amano
Yaptýðýmýz iþi bir kere özetleyelim.
Adým 1: Amare fiilinin kökü alýndý.
Adým 2: Alýnan kök (-Am) a presente için gerekli yardýmcý ekler (o, i, a, iamo, ate ano ) sýra ile eklendi.
(Amo, Ami, Ama, Amiamo, Amate, Amano)
Görüldüðü üzre, fiil çekildiðinde fiilin baþýna þahýþ zamiri getirmeye gerek yoktur.
Mesela " Ben seviyorum " demek için "Amo" yeterlidir.
"Io Amo" ise gereksizdir.
Nasýl anlayabiliyormusunuz.
Hadi gayret Türkiye...................
Pekala þimdi ikinci gruba geçiyoruz.
"Ere" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i e
iamo ete ono
Dikkatli bir okuyucu neden ERE çekiminde bazý çekimlerin mavi ile çizildiðini merak etmiþtir. ERE nin ARE den farký bu kadardýr.
"Scrivere" fiilini inceleyelim. Bu fiil "yazmak" anlamýna geliyor.
Scrivo Scrivi Scrive
Scriviamo Scrivete Scrivono
Scrivere fiilini inceledik.
Adým 1. Scrivere fiilinin kökü alýndý..
Adým 2: Alýnan kök (-SCRIV ) e gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ete, ono )
"Ire" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i e
iamo ite ono
Dikkatli bir okuyucu neden IRE çekiminde bir çekimin pembe ile çizildiðini merak etmiþtir. IRE nin ARE ve ERE den farký bu kadardýr.
"Dormire" fiilini inceleyelim. Bu fiil "uyumak" anlamýna geliyor.
Dormo Dormi Dorme
Dormiamo Dormite Dormono
Dormire fiilini inceledik.
Adým 1: Dormire fiilinin kökü alýndý.
Adým2: Alýnan kök (Dorm) a gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ite, ono )
Aþaðýdaki örneklerle öðrendiklerimizi pekiþtirelim.
TORNARE PRENDERE SENTÝRE
(geri gelmek) (almak-yakalamak) (duymak-isitmek)
Torno Prendo Sento
Torni Prendi Senti
Torna Prende Sente
Torniamo Prendiamo Sentiamo
Tornate Prendete Sentite
Tornano Prendono Sentono
italyanca geniþ zaman 3
Ýtalyan dilinde geniþ zaman "Presente" olarak adlandýrýlýr. Bu zaman sürekli yapýlan eylemleri göstermekte kullanýlýr.
Bu zamanda kurallý fiil çekimlerini az önce öðrendiniz. Þimdi geniþ zamanda kuralsýz fiilleri öðrenme zamaný.
Aþaðýda sunacaðýmýz fiillerin hepsi geniþ zamanda kuralsýz fiil özelliði gösterir.
Uscire ( Çýkmak ) (esco-esci-esce/usciamo-uscite-escono)
Stare (Kalmak,Oturmak,Olmak ) (sto-stai-sta/stiamo-state-stanno)
Salire (alcalmak-binmek) (salgo-sali-sale/saliamo-salite-salgono)
Finire ( Bitirmek ) (finisco-finisci-finisce/finiamo-finite-finiscono)
Bere ( Ýçmek ) (bevo-bevi-beve/beviamo-bevete-bevono)
Rimanere (Kalmak,Oturmak ) (rimango-rimani-rimane/rimaniamo-rimanete-rimangono)
Pagare ( Ödemek ) (pago-paghi-paga/paghiamo-pagate-pagano)
Cercare ( Aramak ) (cerco-cerchi-cerca/cerchiamo-cercate-cercano)
Capire ( Anlamak ) (capisco-capisci-capisce/cappiamo-capite-capiscono)
Spedire ( Göndermek ) (spedisco-spedisci-spedisce/spediamo-spedite-spediscono)
Preferire (Tercih Etmek) (preferisco-preferisci-preferisce/preferiamo-preferite-preferiscono)
Volere ( Ýstemek ) (voglio-vuoi-vuole/vogliamo-volite vogliono)
Dovere ( Zorunda Olmak ) (devo-devi-deve/dobbiamo-dovete-devono)
Potere ( E -Bilmek ) (posso-puoi-puo/possiamo-potete-possono)
Fare ( Yapmak ) (faccio-tai-fa/facciamo-fate-fanno)
Dare ( Vermek ) (do-dai-da/diamo-date-danno)
Dire ( Söylemek ) (dico-dici-dice/diciamo-dite-dicono)
Andare ( Gitmek ) (vado-vai-va/andiamo-andate-vanno)
Sapere ( Bilmek ) (so-sai-sa/sappiamo-sapate-sanno)
Venire ( Gelmek ) (vengo-vieni-viene/veniamovenite-vengonno)
Essere (to be:olmak) (sono-sei-e/siamo-siete-sono)
Avere (to have:sahip olmak) (ho-hai-ha/abbiamo-avete-hanno)
Sunduðumuz fiilleri bir önceki bölümde verdiðimiz eklerle geniþ zamana göre çekemezsiniz.
italyanca geniþ zaman 4
Volere ( Ýstemek ) (voglio-vuoi-vuole/vogliamo-volite vogliono)
Dovere ( Zorunda Olmak ) (devo-devi-deve/dobbiamo-dovete-devono)
Potere ( E -Bilmek ) (posso-puoi-puo/possiamo-potete-possono)
Nasýl ? Gördüðünüz üzere kuralsýz fiillerin çekiminde hazýr ek kullanamýyoruz. Fiilin kökünü al üstüne geniþ zaman ekini koy uygulamasý bu noktada sona eriyor.
Bu noktadan sonra ezber devreye giriyor.
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Voglio dire" ne anlama gelir ?
Voglio: Ben isterim
Dire: Söylemek
Voglio dire: Söylemek isterim
Dikkat ediniz; cümle içerisinde þahýþ zamirini kullanmadýk.
Ama biliyoruz ki "voglio" zaten fiilin birinci þahýþ çekimine isabet etmektedir.
Cümle içerisinde bir daha þahýþ zamiri kullanmak anlamsýzdýr. Çok ýsrar ediyorsanýz aþaðýdaki gibi de cümle kurabilirsiniz.
" Io voglio dire "
"Vogliono un caffé" ne anlama gelir?
Vogliono: Onlar isterler
un caffé : Kahve
Vogliono un caffé: Onlar kahve isterler
"Vogliamo andare" ne anlama gelir?
Vogliamo : Biz isteriz
Andare : Gitmek
Vogliamo andare : Biz gitmek isteriz
"Vuole un libro" ne anlama gelir?
Vuole : O ister
un libro : Kitap
Vuole un libro : O kitap ister
"Dobbiamo studiare" ne anlama gelir ?
Dobbiamo : Biz zorundayýz.
Studiare : Çalýþmak
Dobbiamo studiare : Çalýþmak zorundayýz
"Devo dire" ne anlama gelir?
Devo : Ben zorundayým
Dire : Söylemek
Devo dire : Söylemek zorundayým
"Devono partire" ne anlama gelir?
Devono : Onlar zorundalar
Partire : Yola koyulmak
Devono partire : Onlar ayrýlmak zorundalar
"Puo aspettare" ne anlama gelir?
Puo : E-bilirsiniz
Aspettare : Beklemek
Puo aspettare : Bekleyebilirsiniz
"Puoi lavorare" ne anlama gelir?
Puoi : E-bilirsin
Lavorare : Çalýþmak
Puoi lavorare : Çalýþabilirsin
"Posso parlare" ne anlama gelir ?
Posso : E-bilirim
Parlare : Konuþmak
Posso parlare : Konuþabilirim
" Come vuole una cosa cosi !" ne anlama gelir ?
Come : Nasýl ?
Vuole : ister
Cosa: Þey
Cosi : Böyle
Come vuole una cosa cosi : Nasil ister boyle bir seyi !
italyanca geniþ zaman 5
FARE Faccio Fai Fa Facciamo Fate Fanno
DARE Do Dai Da Diamo Date Danno
DIRE Dico Dici Dice Diciamo Dite Dicono
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Faccio la spesa" ne anlama gelir?
Faccio : Ben yaparým
La spesa : Alýþveriþ
Faccio la spesa : Alýþveriþ yaparým
"Facciamo la partita" ne anlama gelir?
Facciamo : Biz yaparýz
La partita : Maç
Facciamo la partita : Maç yaparýz
"Fanno colazione" ne anlama gelir?
Fanno : Onlar
Colazione : Kahvaltý
Fanno colazione : Kahvaltý yaparlar
"Fa l'esercizio" ne anlama gelir?
Fa : O yapar
L'esercizio : Ödev
Fa l 'esercizio : Ödev yapar
"Da un libro" ne anlama gelir?
Da : Sen verirsin
Un libro : Kitap
Da un libro : Sen kitap verirsin
"Do una casa" ne anlama gelir?
Do : Ben veririm
Una casa : Ev
Do una casa : Ben ev veririm
"Dico la verita" ne anlama gelir?
Dico : Ben söylerim
La verita : Gerçek
Dico la verita : Ben gerçeði söylerim
"Diciamo a qualcosa" ne anlama gelir?
Diciamo : Biz söyleriz
Qualcosa : Þey
Diciamo a qualcosa : Biz birþeyler söyleriz
"Marco dice " ne anlama gelir?
Dice : Söylerler
Marco : Marco
Marco dice : Marco söylerler
"Con chi fai questo ? " ne anlama gelir ?
Con : ile (soru kelimesi ile baslayan soru cumlelerinde soru kelimesinden-burada soru kelimesi CHI dir-once gelir)
Chi : Kim
Fai : Yaparsýn
Questo : Bu
Con chi fai questo ? : Bunu kiminle yapiyorsun ?
italyanca geniþ zaman 5
FARE (faccio-fai-fa /facciamo-fate-fanno)
DARE (do-dai-da/diamo-date-danno)
DIRE (dico-dici-dice/diciamo-dite-dicono)
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Faccio la spesa" ne anlama gelir?
Faccio : Ben yaparým
La spesa : Alýþveriþ
Faccio la spesa : Alýþveriþ yaparým
"Facciamo la partita" ne anlama gelir?
Facciamo : Biz yaparýz
La partita : Maç
Facciamo la partita : Maç yaparýz
"Fanno colazione" ne anlama gelir?
Fanno : Onlar
Colazione : Kahvaltý
Fanno colazione : Kahvaltý yaparlar
"Fa l'esercizio" ne anlama gelir?
Fa : O yapar
L'esercizio : Ödev
Fa l 'esercizio : Ödev yapar
"Da un libro" ne anlama gelir?
Da : Sen verirsin
Un libro : Kitap
Da un libro : Sen kitap verirsin
"Do una casa" ne anlama gelir?
Do : Ben veririm
Una casa : Ev
Do una casa : Ben ev veririm
"Dico la verita" ne anlama gelir?
Dico : Ben söylerim
La verita : Gerçek
Dico la verita : Ben gerçeði söylerim
"Diciamo a qualcosa" ne anlama gelir?
Diciamo : Biz söyleriz
Qualcosa : Þey
Diciamo a qualcosa : Biz birþeyler söyleriz
"Marco dice " ne anlama gelir?
Dice : Söylerler
Marco : Marco
Marco dice : Marco söylerler
"Con chi fai questo ? " ne anlama gelir ?
Con : ile (soru kelimesi ile baslayan soru cumlelerinde soru kelimesinden-burada soru kelimesi CHI dir-once gelir)
Chi : Kim
Fai : Yaparsýn
Questo : Bu
Con chi fai questo ? : Bunu kiminle yapiyorsun ?
italyanca geniþ zaman 7
USCÝRE SALÝRE STARE FÝNÝRE
Esco Salgo Sto Finisco
Esci Sali Stai Finisci
Esce Sale Sta Finisce
Usciamo Saliamo Stiamo Finiamo
Uscite Salite State Finite
Escono Salgono Stanno Finiscono
Dikkat: Finire fiilin çekimi çok önemlidir.
Çünkü "Capire, Spedire, Preferire" fiilleri de bu þekilde çekilir.
" Provate a uscire da questa stanza " ne anlama gelir ?
Provate : Deneyin
uscire : çýkmak
da : -den, -dan
questa : bu
stanza : oda
Provate a uscire da questa stanza : Bu oda'dan çýkmayý deneyin
" Voglio salire sulla tua barca " ne anlama gelir ?
Voglio : isterim
salire : çýkmak/binmek
sulla : üzerine
tua barca :senin sandalýn
Voglio salire sulla tua barca : Senin sandalýna binmek isterim
" Preferisco stare con i predenti " ne anlama gelir ?
Preferisco : Tercih ederim
stare : kalmak/olmak
con : ile
i predenti : kaybedenler
Preferisco stare con i predenti : Kaybedenlerle olmayý tercih ederim
" Emozioni non finire " ne anlama gelir ?
Emozioni : Heyecan/Duygular
non finire : bitmeyecek
Emozioni non finire : Heyecan hiç bitmeyecek
"Capire la bosnia " ne anlama gelir ?
Capire : Anlamak
la bosnia : bosna
Capire la bosnia : Bosna'yý anlamak
" Per spedire email da pagine ASP " ne anlama gelir ?
Per : Ýçin
spedire : göndermek/yollamak
da : -den, -dan
pagine : sayfalar
asp : asp (arkadaþlar asp bir teknoloji )
Per spedire email da pagine ASP : ASP sayfalarýndan email göndermek için
" Perché preferire il prodotto biologico? " ne anlama gelir ?
Perché : Niçin
Preferire : tercih etmek
il prodotto : ürün
biologico : biyolojik
Perché preferire il prodotto biologico : Neden biyolojik ürün tercih edilir ?
italyanca geniþ zaman 8
BERE RÝMANERE PAGARE CERCARE
Bevo Rimango Pago Cerco
Bevi Rimani Paghi Cerchi
Beve Rimane Paga Cerca
Beviamo Rimaniamo Paghiamo Cerchiamo
Bevete Rimanete Pagate Cercate
Bevono Rimangono Pagano Cercano
" Cultura del bere " ne anlama gelir ?
Cultura : Kültür
del : -nýn, -nin
bere : içmek
Cultura del bere : Ýçme kültürü
" Liberi di non bere " ne anlama gelir ?
Liberi : Özgürlük(ler)
di : -nýn, -nin
non bere : içmemek
Liberi di non bere : Ýçmeme özgürlüðü
" Voglio rimanere qui " ne anlama gelir ?
Voglio : isterim
rimanere : kalmak
qui : burada
Voglio rimanere qui : Burada kalmak isterim
" La formula giusta per pagare le tasse " ne anlama gelir ?
La formula : Formül
giusta : doðru
per : için
pagare : ödemek
le tasse : vergiler
La formula giusta per pagare le tasse : Vergileri ödemek için doðru formül
" Paghiamo responsabilità del passato " ne anlama gelir ?
Paghiamo :Öderiz
responsabilità : sorumluluk
del : -nýn, -nin
passato : geçmiþ
Paghiamo responsabilità del passato : Geçmiþim sorumluluklarýný öderiz
" Cerco l'amore " ne anlama gelir ?
Cerco : Ararým
l'amore : aþk
Cerco l'amore : Aþk'ý ararým
" Cerchiamo gente come te " ne anlama gelir ?
Cerchiamo : Arýyoruz
gente : insanlar
come : gibi
te : sana
Cerchiamo gente come te : Senin gibi insanlar arýyoruz
italyanca geniþ zaman 9
ESSERE AVERE
Sono Ho
Sei Hai
é Ha
Siamo Abbiamo
Siete Avete
Sono Hanno
"Essere" fiili en basit anlamda "olmak" manasýna gelmektedir.
Sono turco : Ben türküm
Emre é turco : Emre türk
Sono l'italiano : Ben italyaným
" Noi non siamo angeli " ne anlama gelir ?
Noi : Biz
non siamo : deðiliz
angelo : melek
Noi non siamo angeli : Biz melek deðiliz
" Noi siamo chiesa " ne anlama gelir ?
Noi : Biz
siamo : olmak
chiesa : kilise
Noi siamo chiesa : Biz kiliseyiz.
" Essere liberi " ne anlama gelir ?
Essere : olmak
liberi : özgürlükler
Essere liberi : Özgür olmak
Avere
Avere fiili "olmak" manasýna gelir. Essere fiilinden farký ise;
Bir varlýða sahip olmak ( Bir kitaba sahibim, Bir kýz arkadaþa sahibim)
Bir yaþa sahip olmak ( Ben 23 yaþýndayým, Ben 34 yaþýndayým)
Ho un amico l'italiano : Ben bir italyan arkadaþa sahibim
Ayþe ha un libro : Ayþe bir kitaba sahip
Ho venti anni : Yirmi yaþýndayým
" Ho un segreto con un papà " ne anlama gelir ?
Ho : Sahibim
un segreto : sýr
con : ile
un papà : baba
un papa : papa
Ho un segreto con un papà : Baba ile ilgili bir sýrrým var
" Ho un enorme debito " ne anlama gelir ?
Ho : Sahibim
un enorme : büyük
debito : borç
Ho un enorme debito : Büyük bir borcum var
" Non abbiamo paura delle grandi potenze " ne anlama gelir ?
Non abbiamo : Sahip deðiliz
paura : korku
delle : -den, -dan
grande : büyük
potenza : güç, kuvvet
Non abbiamo paura delle grandi potenze : Büyük güçlerden korkmuyoruz
" Nino ha sedici anni " ne anlama gelir ?
Ha : Sahip
sedici anni : 16 yaþ
Nino ha sedici anni : Nino 16 yaþýnda.
italyanca geniþ zaman 10
TORNARE PRENDERE SENTÝRE
Torno Prendo Sento
Torni Prendi Senti
Torna Prende Sente
Torniamo Prendiamo Sentiamo
Tornate Prendete Sentite
Tornano Prendono Sentono
VOLERE DOVERE POTERE
Voglio Devo Posso
Vuoi Devi Puoi
Vuole Deve Puo
Vogliamo Dobbiamo Possiamo
Volete Dovete Potete
Vogliono Devono Possono
FARE DARE DIRE
Faccio Do Dico
Fai Dai Dici
Fa Da Dice
Facciamo Diamo Diciamo
Fate Date Dite
Fanno Danno Dicono
ANDARE VENÝRE SAPERE
Vado Vengo So
Vai Vieni Sai
Va Viene Sa
Andiamo Veniamo Sappiamo
Andate Venite Sapete
Vanno Vengono Sanno
USCÝRE SALÝRE STARE FÝNÝRE
Esco Salgo Sto Finisco
Esci Sali Stai Finisci
Esce Sale Sta Finisce
Usciamo Saliamo Stiamo Finiamo
Uscite Salite State Finite
Escono Salgono Stanno Finiscono
BERE RÝMANERE PAGARE CERCARE
Bevo Rimango Pago Cerco
Bevi Rimani Paghi Cerchi
Beve Rimane Paga Cerca
Beviamo Rimaniamo Paghiamo Cerchiamo
Bevete Rimanete Pagate Cercate
Bevono Rimangono Pagano Cercano
italyanca geniþ zaman 1
Ýtalyan dilinde geniþ zaman "Presente" olarak adlandýrýlýr. Bu zaman sürekli yapýlan eylemleri göstermekte kullanýlýr.
Ýtalyan dili ile yeni tanýþýyorsanýz bu zaman size ilaç gibi gelecektir.
Ýtalyan dilinde fiiller "are, ire, ere" bitimli olmak üzere 3'e ayrýlýr. En basit anlamda bir fiil bu üç ekten biriyle bitmek zorundadýr.
Buna ek olarak fiiller kurallý ve kuralsýz olmak üzere ikiye ayrýlýr. En basit anlamda kurallý fiillerin çekimleri belli ekler getirilerek yapýlýr.
Kuralsýz fiillerde bu geçerli deðildir. Yine çok konuþtum. Gelin geniþ zamanda kurallý fiillerin çekimleriyle baþlayalým.
italyanca geniþ zaman 2
ARE ERE IRE
o o o
i i i
a e e
iamo iamo iamo
ate ete ite
ano ono ono
Geniþ zamanda kurallý fiil çekiminde, yukarýda görüldüðü gibi fiilin bittiði çekime göre fiil'e farklý ekler getirilmektedir.
Ýtalyan dilinde fiilin çekimi her þahýþa göre farklý biçim almaktadýr.
Yýllardýr beyinlerimiz ingiliz dili tarafýndan yýkandýðýndan bunu ilk bakýþta kavramamýz zor olabilir.
Olay aynen dilimizdeki fiil çekimi gibi gerçekleþir.
Mesela geniþ zaman kullanarak "sevmek" fiilini þahýþlara uygulamak istediðinizde ne yaparsýnýz.
Öncelikle "sevmek" fiilinin mastar ekini çýkartýrsýnýz.
Elinizde fiilin kökü olan "-sev" kalýr.
Sonrada tüm þahýþlar için bu fiili çekmeye baþlarsýnýz.
Ben severim. Sen seversin. O sever.
Biz severiz. Sizler seversiniz. Onlar severler.
Bunu þimdi italyan dilinde gerçekleþtirelim.
Öncelikle "dinlemek" anlamýna gelen "ascoltare" fiilinin
köküne ulaþalým.
"are" ekini çýkartýðýmýz takdirde köke ulaþýrýz.
Elinizde fiilin kökü olan "-ascolt" kalýr.
Yukarýda sunduðumuz tabloda geniþ zaman içerisinde "-are" bitimli fiillerin köklerine eklenecek olan ekler sunulmuþtur.
Bunlar ;
o i a
iamo ate ano
Elimizde bütün araçlar olduðuna göre þu iþi bitirelim.
Ascolt-o Ascolt-i Ascolt-a
Ascolt-iamo Ascolt-ate Ascolt-ano
Gördüðünüz gibi ayný türkçe gibi geniþ zaman için gerekli ekleri fiilin köküne ekliyoruz. Ýtalyan dilinde
fiiller bitimine göre üç'e ayrýlmakta ve her bitime göre geniþ zamanda farklý ekler eklenmektedir.
"Are" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i a
iamo ate ano
Bunlarda ne ? Tamam tamam acele etmeyin ve telaþlanmayýn
"Amare" fiilini inceleyelim. Bu fiil "sevmek" anlamýna geliyor.
Amare
Amo Ami Ama
Amiamo Amate Amano
Yaptýðýmýz iþi bir kere özetleyelim.
Adým 1: Amare fiilinin kökü alýndý.
Adým 2: Alýnan kök (-Am) a presente için gerekli yardýmcý ekler (o, i, a, iamo, ate ano ) sýra ile eklendi.
(Amo, Ami, Ama, Amiamo, Amate, Amano)
Görüldüðü üzre, fiil çekildiðinde fiilin baþýna þahýþ zamiri getirmeye gerek yoktur.
Mesela " Ben seviyorum " demek için "Amo" yeterlidir.
"Io Amo" ise gereksizdir.
Nasýl anlayabiliyormusunuz.
Hadi gayret Türkiye...................
Pekala þimdi ikinci gruba geçiyoruz.
"Ere" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i e
iamo ete ono
Dikkatli bir okuyucu neden ERE çekiminde bazý çekimlerin mavi ile çizildiðini merak etmiþtir. ERE nin ARE den farký bu kadardýr.
"Scrivere" fiilini inceleyelim. Bu fiil "yazmak" anlamýna geliyor.
Scrivo Scrivi Scrive
Scriviamo Scrivete Scrivono
Scrivere fiilini inceledik.
Adým 1. Scrivere fiilinin kökü alýndý..
Adým 2: Alýnan kök (-SCRIV ) e gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ete, ono )
"Ire" bitimli kurallý fiillerin geniþ zamanda çekimi !
o i e
iamo ite ono
Dikkatli bir okuyucu neden IRE çekiminde bir çekimin pembe ile çizildiðini merak etmiþtir. IRE nin ARE ve ERE den farký bu kadardýr.
"Dormire" fiilini inceleyelim. Bu fiil "uyumak" anlamýna geliyor.
Dormo Dormi Dorme
Dormiamo Dormite Dormono
Dormire fiilini inceledik.
Adým 1: Dormire fiilinin kökü alýndý.
Adým2: Alýnan kök (Dorm) a gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ite, ono )
Aþaðýdaki örneklerle öðrendiklerimizi pekiþtirelim.
TORNARE PRENDERE SENTÝRE
(geri gelmek) (almak-yakalamak) (duymak-isitmek)
Torno Prendo Sento
Torni Prendi Senti
Torna Prende Sente
Torniamo Prendiamo Sentiamo
Tornate Prendete Sentite
Tornano Prendono Sentono
italyanca geniþ zaman 3
Ýtalyan dilinde geniþ zaman "Presente" olarak adlandýrýlýr. Bu zaman sürekli yapýlan eylemleri göstermekte kullanýlýr.
Bu zamanda kurallý fiil çekimlerini az önce öðrendiniz. Þimdi geniþ zamanda kuralsýz fiilleri öðrenme zamaný.
Aþaðýda sunacaðýmýz fiillerin hepsi geniþ zamanda kuralsýz fiil özelliði gösterir.
Uscire ( Çýkmak ) (esco-esci-esce/usciamo-uscite-escono)
Stare (Kalmak,Oturmak,Olmak ) (sto-stai-sta/stiamo-state-stanno)
Salire (alcalmak-binmek) (salgo-sali-sale/saliamo-salite-salgono)
Finire ( Bitirmek ) (finisco-finisci-finisce/finiamo-finite-finiscono)
Bere ( Ýçmek ) (bevo-bevi-beve/beviamo-bevete-bevono)
Rimanere (Kalmak,Oturmak ) (rimango-rimani-rimane/rimaniamo-rimanete-rimangono)
Pagare ( Ödemek ) (pago-paghi-paga/paghiamo-pagate-pagano)
Cercare ( Aramak ) (cerco-cerchi-cerca/cerchiamo-cercate-cercano)
Capire ( Anlamak ) (capisco-capisci-capisce/cappiamo-capite-capiscono)
Spedire ( Göndermek ) (spedisco-spedisci-spedisce/spediamo-spedite-spediscono)
Preferire (Tercih Etmek) (preferisco-preferisci-preferisce/preferiamo-preferite-preferiscono)
Volere ( Ýstemek ) (voglio-vuoi-vuole/vogliamo-volite vogliono)
Dovere ( Zorunda Olmak ) (devo-devi-deve/dobbiamo-dovete-devono)
Potere ( E -Bilmek ) (posso-puoi-puo/possiamo-potete-possono)
Fare ( Yapmak ) (faccio-tai-fa/facciamo-fate-fanno)
Dare ( Vermek ) (do-dai-da/diamo-date-danno)
Dire ( Söylemek ) (dico-dici-dice/diciamo-dite-dicono)
Andare ( Gitmek ) (vado-vai-va/andiamo-andate-vanno)
Sapere ( Bilmek ) (so-sai-sa/sappiamo-sapate-sanno)
Venire ( Gelmek ) (vengo-vieni-viene/veniamovenite-vengonno)
Essere (to be:olmak) (sono-sei-e/siamo-siete-sono)
Avere (to have:sahip olmak) (ho-hai-ha/abbiamo-avete-hanno)
Sunduðumuz fiilleri bir önceki bölümde verdiðimiz eklerle geniþ zamana göre çekemezsiniz.
italyanca geniþ zaman 4
Volere ( Ýstemek ) (voglio-vuoi-vuole/vogliamo-volite vogliono)
Dovere ( Zorunda Olmak ) (devo-devi-deve/dobbiamo-dovete-devono)
Potere ( E -Bilmek ) (posso-puoi-puo/possiamo-potete-possono)
Nasýl ? Gördüðünüz üzere kuralsýz fiillerin çekiminde hazýr ek kullanamýyoruz. Fiilin kökünü al üstüne geniþ zaman ekini koy uygulamasý bu noktada sona eriyor.
Bu noktadan sonra ezber devreye giriyor.
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Voglio dire" ne anlama gelir ?
Voglio: Ben isterim
Dire: Söylemek
Voglio dire: Söylemek isterim
Dikkat ediniz; cümle içerisinde þahýþ zamirini kullanmadýk.
Ama biliyoruz ki "voglio" zaten fiilin birinci þahýþ çekimine isabet etmektedir.
Cümle içerisinde bir daha þahýþ zamiri kullanmak anlamsýzdýr. Çok ýsrar ediyorsanýz aþaðýdaki gibi de cümle kurabilirsiniz.
" Io voglio dire "
"Vogliono un caffé" ne anlama gelir?
Vogliono: Onlar isterler
un caffé : Kahve
Vogliono un caffé: Onlar kahve isterler
"Vogliamo andare" ne anlama gelir?
Vogliamo : Biz isteriz
Andare : Gitmek
Vogliamo andare : Biz gitmek isteriz
"Vuole un libro" ne anlama gelir?
Vuole : O ister
un libro : Kitap
Vuole un libro : O kitap ister
"Dobbiamo studiare" ne anlama gelir ?
Dobbiamo : Biz zorundayýz.
Studiare : Çalýþmak
Dobbiamo studiare : Çalýþmak zorundayýz
"Devo dire" ne anlama gelir?
Devo : Ben zorundayým
Dire : Söylemek
Devo dire : Söylemek zorundayým
"Devono partire" ne anlama gelir?
Devono : Onlar zorundalar
Partire : Yola koyulmak
Devono partire : Onlar ayrýlmak zorundalar
"Puo aspettare" ne anlama gelir?
Puo : E-bilirsiniz
Aspettare : Beklemek
Puo aspettare : Bekleyebilirsiniz
"Puoi lavorare" ne anlama gelir?
Puoi : E-bilirsin
Lavorare : Çalýþmak
Puoi lavorare : Çalýþabilirsin
"Posso parlare" ne anlama gelir ?
Posso : E-bilirim
Parlare : Konuþmak
Posso parlare : Konuþabilirim
" Come vuole una cosa cosi !" ne anlama gelir ?
Come : Nasýl ?
Vuole : ister
Cosa: Þey
Cosi : Böyle
Come vuole una cosa cosi : Nasil ister boyle bir seyi !
italyanca geniþ zaman 5
FARE Faccio Fai Fa Facciamo Fate Fanno
DARE Do Dai Da Diamo Date Danno
DIRE Dico Dici Dice Diciamo Dite Dicono
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Faccio la spesa" ne anlama gelir?
Faccio : Ben yaparým
La spesa : Alýþveriþ
Faccio la spesa : Alýþveriþ yaparým
"Facciamo la partita" ne anlama gelir?
Facciamo : Biz yaparýz
La partita : Maç
Facciamo la partita : Maç yaparýz
"Fanno colazione" ne anlama gelir?
Fanno : Onlar
Colazione : Kahvaltý
Fanno colazione : Kahvaltý yaparlar
"Fa l'esercizio" ne anlama gelir?
Fa : O yapar
L'esercizio : Ödev
Fa l 'esercizio : Ödev yapar
"Da un libro" ne anlama gelir?
Da : Sen verirsin
Un libro : Kitap
Da un libro : Sen kitap verirsin
"Do una casa" ne anlama gelir?
Do : Ben veririm
Una casa : Ev
Do una casa : Ben ev veririm
"Dico la verita" ne anlama gelir?
Dico : Ben söylerim
La verita : Gerçek
Dico la verita : Ben gerçeði söylerim
"Diciamo a qualcosa" ne anlama gelir?
Diciamo : Biz söyleriz
Qualcosa : Þey
Diciamo a qualcosa : Biz birþeyler söyleriz
"Marco dice " ne anlama gelir?
Dice : Söylerler
Marco : Marco
Marco dice : Marco söylerler
"Con chi fai questo ? " ne anlama gelir ?
Con : ile (soru kelimesi ile baslayan soru cumlelerinde soru kelimesinden-burada soru kelimesi CHI dir-once gelir)
Chi : Kim
Fai : Yaparsýn
Questo : Bu
Con chi fai questo ? : Bunu kiminle yapiyorsun ?
italyanca geniþ zaman 5
FARE (faccio-fai-fa /facciamo-fate-fanno)
DARE (do-dai-da/diamo-date-danno)
DIRE (dico-dici-dice/diciamo-dite-dicono)
Hadi biraz örnek cümle çözümleyelim
"Faccio la spesa" ne anlama gelir?
Faccio : Ben yaparým
La spesa : Alýþveriþ
Faccio la spesa : Alýþveriþ yaparým
"Facciamo la partita" ne anlama gelir?
Facciamo : Biz yaparýz
La partita : Maç
Facciamo la partita : Maç yaparýz
"Fanno colazione" ne anlama gelir?
Fanno : Onlar
Colazione : Kahvaltý
Fanno colazione : Kahvaltý yaparlar
"Fa l'esercizio" ne anlama gelir?
Fa : O yapar
L'esercizio : Ödev
Fa l 'esercizio : Ödev yapar
"Da un libro" ne anlama gelir?
Da : Sen verirsin
Un libro : Kitap
Da un libro : Sen kitap verirsin
"Do una casa" ne anlama gelir?
Do : Ben veririm
Una casa : Ev
Do una casa : Ben ev veririm
"Dico la verita" ne anlama gelir?
Dico : Ben söylerim
La verita : Gerçek
Dico la verita : Ben gerçeði söylerim
"Diciamo a qualcosa" ne anlama gelir?
Diciamo : Biz söyleriz
Qualcosa : Þey
Diciamo a qualcosa : Biz birþeyler söyleriz
"Marco dice " ne anlama gelir?
Dice : Söylerler
Marco : Marco
Marco dice : Marco söylerler
"Con chi fai questo ? " ne anlama gelir ?
Con : ile (soru kelimesi ile baslayan soru cumlelerinde soru kelimesinden-burada soru kelimesi CHI dir-once gelir)
Chi : Kim
Fai : Yaparsýn
Questo : Bu
Con chi fai questo ? : Bunu kiminle yapiyorsun ?
italyanca geniþ zaman 7
USCÝRE SALÝRE STARE FÝNÝRE
Esco Salgo Sto Finisco
Esci Sali Stai Finisci
Esce Sale Sta Finisce
Usciamo Saliamo Stiamo Finiamo
Uscite Salite State Finite
Escono Salgono Stanno Finiscono
Dikkat: Finire fiilin çekimi çok önemlidir.
Çünkü "Capire, Spedire, Preferire" fiilleri de bu þekilde çekilir.
" Provate a uscire da questa stanza " ne anlama gelir ?
Provate : Deneyin
uscire : çýkmak
da : -den, -dan
questa : bu
stanza : oda
Provate a uscire da questa stanza : Bu oda'dan çýkmayý deneyin
" Voglio salire sulla tua barca " ne anlama gelir ?
Voglio : isterim
salire : çýkmak/binmek
sulla : üzerine
tua barca :senin sandalýn
Voglio salire sulla tua barca : Senin sandalýna binmek isterim
" Preferisco stare con i predenti " ne anlama gelir ?
Preferisco : Tercih ederim
stare : kalmak/olmak
con : ile
i predenti : kaybedenler
Preferisco stare con i predenti : Kaybedenlerle olmayý tercih ederim
" Emozioni non finire " ne anlama gelir ?
Emozioni : Heyecan/Duygular
non finire : bitmeyecek
Emozioni non finire : Heyecan hiç bitmeyecek
"Capire la bosnia " ne anlama gelir ?
Capire : Anlamak
la bosnia : bosna
Capire la bosnia : Bosna'yý anlamak
" Per spedire email da pagine ASP " ne anlama gelir ?
Per : Ýçin
spedire : göndermek/yollamak
da : -den, -dan
pagine : sayfalar
asp : asp (arkadaþlar asp bir teknoloji )
Per spedire email da pagine ASP : ASP sayfalarýndan email göndermek için
" Perché preferire il prodotto biologico? " ne anlama gelir ?
Perché : Niçin
Preferire : tercih etmek
il prodotto : ürün
biologico : biyolojik
Perché preferire il prodotto biologico : Neden biyolojik ürün tercih edilir ?
italyanca geniþ zaman 8
BERE RÝMANERE PAGARE CERCARE
Bevo Rimango Pago Cerco
Bevi Rimani Paghi Cerchi
Beve Rimane Paga Cerca
Beviamo Rimaniamo Paghiamo Cerchiamo
Bevete Rimanete Pagate Cercate
Bevono Rimangono Pagano Cercano
" Cultura del bere " ne anlama gelir ?
Cultura : Kültür
del : -nýn, -nin
bere : içmek
Cultura del bere : Ýçme kültürü
" Liberi di non bere " ne anlama gelir ?
Liberi : Özgürlük(ler)
di : -nýn, -nin
non bere : içmemek
Liberi di non bere : Ýçmeme özgürlüðü
" Voglio rimanere qui " ne anlama gelir ?
Voglio : isterim
rimanere : kalmak
qui : burada
Voglio rimanere qui : Burada kalmak isterim
" La formula giusta per pagare le tasse " ne anlama gelir ?
La formula : Formül
giusta : doðru
per : için
pagare : ödemek
le tasse : vergiler
La formula giusta per pagare le tasse : Vergileri ödemek için doðru formül
" Paghiamo responsabilità del passato " ne anlama gelir ?
Paghiamo :Öderiz
responsabilità : sorumluluk
del : -nýn, -nin
passato : geçmiþ
Paghiamo responsabilità del passato : Geçmiþim sorumluluklarýný öderiz
" Cerco l'amore " ne anlama gelir ?
Cerco : Ararým
l'amore : aþk
Cerco l'amore : Aþk'ý ararým
" Cerchiamo gente come te " ne anlama gelir ?
Cerchiamo : Arýyoruz
gente : insanlar
come : gibi
te : sana
Cerchiamo gente come te : Senin gibi insanlar arýyoruz
italyanca geniþ zaman 9
ESSERE AVERE
Sono Ho
Sei Hai
é Ha
Siamo Abbiamo
Siete Avete
Sono Hanno
"Essere" fiili en basit anlamda "olmak" manasýna gelmektedir.
Sono turco : Ben türküm
Emre é turco : Emre türk
Sono l'italiano : Ben italyaným
" Noi non siamo angeli " ne anlama gelir ?
Noi : Biz
non siamo : deðiliz
angelo : melek
Noi non siamo angeli : Biz melek deðiliz
" Noi siamo chiesa " ne anlama gelir ?
Noi : Biz
siamo : olmak
chiesa : kilise
Noi siamo chiesa : Biz kiliseyiz.
" Essere liberi " ne anlama gelir ?
Essere : olmak
liberi : özgürlükler
Essere liberi : Özgür olmak
Avere
Avere fiili "olmak" manasýna gelir. Essere fiilinden farký ise;
Bir varlýða sahip olmak ( Bir kitaba sahibim, Bir kýz arkadaþa sahibim)
Bir yaþa sahip olmak ( Ben 23 yaþýndayým, Ben 34 yaþýndayým)
Ho un amico l'italiano : Ben bir italyan arkadaþa sahibim
Ayþe ha un libro : Ayþe bir kitaba sahip
Ho venti anni : Yirmi yaþýndayým
" Ho un segreto con un papà " ne anlama gelir ?
Ho : Sahibim
un segreto : sýr
con : ile
un papà : baba
un papa : papa
Ho un segreto con un papà : Baba ile ilgili bir sýrrým var
" Ho un enorme debito " ne anlama gelir ?
Ho : Sahibim
un enorme : büyük
debito : borç
Ho un enorme debito : Büyük bir borcum var
" Non abbiamo paura delle grandi potenze " ne anlama gelir ?
Non abbiamo : Sahip deðiliz
paura : korku
delle : -den, -dan
grande : büyük
potenza : güç, kuvvet
Non abbiamo paura delle grandi potenze : Büyük güçlerden korkmuyoruz
" Nino ha sedici anni " ne anlama gelir ?
Ha : Sahip
sedici anni : 16 yaþ
Nino ha sedici anni : Nino 16 yaþýnda.
italyanca geniþ zaman 10
TORNARE PRENDERE SENTÝRE
Torno Prendo Sento
Torni Prendi Senti
Torna Prende Sente
Torniamo Prendiamo Sentiamo
Tornate Prendete Sentite
Tornano Prendono Sentono
VOLERE DOVERE POTERE
Voglio Devo Posso
Vuoi Devi Puoi
Vuole Deve Puo
Vogliamo Dobbiamo Possiamo
Volete Dovete Potete
Vogliono Devono Possono
FARE DARE DIRE
Faccio Do Dico
Fai Dai Dici
Fa Da Dice
Facciamo Diamo Diciamo
Fate Date Dite
Fanno Danno Dicono
ANDARE VENÝRE SAPERE
Vado Vengo So
Vai Vieni Sai
Va Viene Sa
Andiamo Veniamo Sappiamo
Andate Venite Sapete
Vanno Vengono Sanno
USCÝRE SALÝRE STARE FÝNÝRE
Esco Salgo Sto Finisco
Esci Sali Stai Finisci
Esce Sale Sta Finisce
Usciamo Saliamo Stiamo Finiamo
Uscite Salite State Finite
Escono Salgono Stanno Finiscono
BERE RÝMANERE PAGARE CERCARE
Bevo Rimango Pago Cerco
Bevi Rimani Paghi Cerchi
Beve Rimane Paga Cerca
Beviamo Rimaniamo Paghiamo Cerchiamo
Bevete Rimanete Pagate Cercate
Bevono Rimangono Pagano Cercano
